6 – قضاوت در یمن

الف – قضاوت در یک قتل دسته جمعی
احمد بن حنبل با دو سند از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام روایت کرد که آن حضرت فرمود :
پیامبر خدا مرا به یمن فرستاد. در آنجا روزی بقبائلی چند می گذشتم که با هم دیگر نزاع داشتند.
وقتی از جریان پرسیدم معلوم شد که چاهی جهت صید شیر، کنده بودند،که شیری در آن چاه افتاده بود،
شخصی در حال سقوط کردن به درون چاه، دوّمی را گرفت و دوّمی با دست سوّمی و سوّمی هم به چهارمی چنگ زد و او را کشید و همه به درون چاه سقوط کردند.
شیر همه را به سختی مجروح کرد، تا اینکه یکی از آنها پیش قدم شد و شیر را کشت.
مردم، مجروحین را از چاه بیرون کشیدند.
چهار نفر پس از مدّتی همگی جان سپردند و میان چهار قبیله نزاع در گرفت که خون بهای هر کدام (اوّلی، دوّمی، سوّمی، چهارمی) با کیست؟
در این لحظات حسّاس امام علی علیه السلام جلو رفت و فرمود :
با اینکه پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در روی زمین است می خواهید با هم بجنگید؟
من میان شما داوری می کنم.
اگر به قضاوت من رضایت دادید که اختلافات برطرف می شود، یا شما را نزد پیامبر خدا صلی الله علیه و آله برده تا آن حضرت در میان شما داوری کند.
اهل یمن به قضاوت آن حضرت رضایت دادند و امیرالمؤمنین علیه السلام در مقام قضاوت فرمود :
اکنون بروید و از قبائلی که این چاه را کنده اند، ربع دیه، ثلث دیه و نصف دیه و تمام دیه را جمع کنید.** مسند احمد حنبل، ج 1، ص 77.***
(یعنی دو هزار و هشتاد و سه دینار طلا جمع آوری کنید.)
پس از آماده شدن پول ها، فرمود :
250 دینار به ورثه اوّلی بدهید، برای اینکه او باعث کشته شدن دوّمی شد، در نتیجه از خون بهای خودش کم می شود.
و ثلث دیه (333 دینار) را باید به ورثه دوّمی بدهید
و نصف دیه (500 دینار) را باید به ورثه سوّمی
و یک دیه کامل (1000 دینار) را باید به ورثه چهارمی بدهید.
امّا مردم قبائل راضی نشدند.
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام ایشان را با مأمورانی خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله فرستاد، مردم یمن وقتی از راه رسیدند که آن جناب کنار مقام ابراهیم در مسجد الحرام بود.
داستان خود را باز گفتند.
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود :
میان شما داوری می کنم.
یکی از ایشان گفت :
علی بن ابیطالب علیه السلام در میان ما قضاوت کرده است.
آنگاه داوری او را شرح دادند.
پیامبر صلی الله علیه و آله همان را امضاء کرد و فرمود :
داوری علی صحیح بود.** ذخائر العقبی، ص 84 – و علی در کتب اهل سنّت، ص 251.***
ب – دعای پیامبر برای قضاوت امام علی علیه السلام
گاهی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله داوری می کرد.
چون خبر آن به پیامبر صلی الله علیه و آله می رسید، می فرمود :
خدا را شکر می کنم که حکمت را در خاندان ما اهل بیت علیهم السلام قرار داده است.** قضاوتهای امیرالمؤمنین علیه السلام ، تألیف علاّمه جبل عاملی، ص 61 – و قضایای علی علیه السلام ، تألیف شیخ محمّد علی شوشتری، ص 69.***