اهدنا الصراط المستقیم
ما را به راه راست هدایت فرما.
حاکم حسکانی(35) از عالمان مشهور اهل سنت در تأویل این آیه، به نقل از ابن عباس آورده است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به علی بن ابی طالب (علیه السلام) فرمودند:
تویی راه آشکار، و تویی راه راست، و تویی پیشوای مؤمنان.(36)
هم چنین حسکانی به نقل از اسلام بن مستنیر جعفی آورده است که گفت: بر امام باقر (علیه السلام) وارد شدم و عرض کردم: جانم به فدایت! باخوشایندم نیست برایت زحمت فراهم کنم، اما اگر رخصت فرمایی، پرسشی کنم. فرمود: از هرچه می خواهی، بپرس! گفتم: از قرآن بپرسم؟ فرمود: آری. گفتم: فرموده خداوند در کتابش: هذا صراط علی مستقیم(37) چه مفهومی دارد؟ فرمود: راه علی بن ابی طالب. گفتم: راه علی بن ابی طالب؟! فرمود: (آری) راه علی بن ابی طالب.(38)
و در روایت دیگری آورده است:
عن أبی عبدالله قال: الصراط الذی قال ابلیس: (لأقعدن لهم صراطک المستقیم)(39) فهو علی.(40)
راهی که ابلیس گفت: من بر سر راه مستقیم تو می نشینم، راه علی است. و در ادامه به نقل از ابی جمیله می گوید:
قال: حدثنا عبدالله بن أبی جعفر (کذا) قال: حدثنی أخی عن قوله: (هذا صراط علی مستقیم)(41) قال: هو أمیرالمؤمنین.(42)
ابی جمیله گفت: عبدالله بن أبی جعفر بر ما روایت کرد که برادرم درباره آیه هذا صراط علی مستقیم فرمود: او امیرمؤمنان است.
و از حذیفه روایت می کند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اگر ولایت علی را پذیرا شوید، او را هدایت کننده و هدایت شده می یابید و با هدایت او است که می توانید راه راست را بپویید (راه علی شما را به طریق مستقیم، رهنمون می گردد).(43)
در تفسیر علی بن ابراهیم از امام صادق (علیه السلام) درباره تفسیر الصراط المستقیم نقل شده است که آن حضرت فرمود:
مراد، امیرالمؤمنان و شناخت او است، و دلیل آن هم این فرموده خداوند است: و انه فی أم الکتاب لدینا لعلی حکیم(44)؛ او امیرالمؤمنان است در أم الکتاب(45)، در این فرموده خدا: اهدنا الصراط المستقیم(46).
از مفضل بن عمر نقل شده که وی درباره صراط از امام سؤال می کند، حضرت می فرماید:
صراط راه و طریق شناخت خدای عزوجل است، و آن دو صراط است: صراطی در دنیا و صراطی در آخرت. صراط دنیا همان امامی است که طاعتش واجب است. کسی که در دنیا او را شناخت و به هدایت او اقتدا کرد، بر صراطی که آن پل جهنم در آخرت است، می گذرد و کسی که در دنیا او را نشناخت، پایش در صراط آخرت می لغزد و به جهنم می افتد.(47)
2. صراط الذین أنعمت علیهم…
صراط در این آیه، به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و کسانی که با آن حضرت بودند و نیز به علی بن ابی طالب (علیه السلام) و پیروان او تأویل شده است.(48)

برگرفته از کتاب پرتوی از فضائل امیرالمومنین (علیه السلام )در قرآن

نویسنده :سید ابوالحسن مطلبی

ادرس اینترنتی :http://www.ghadeer.org/Book/564/92829