پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): ابتدا به یک نکتهی عقلی دقت کنیم، چرا که خداوند متعال عبادت عُقلایی را میطلبد و میپسندد و به آن امر فرموده است.
- – بدیهی است که در تمامی زیارات و از جمله اربعین، فرض بر نیت «قربة الی الله» در زائر است، نه این که از روی هوا و هوس و … باشد. یعنی او میخواهد که بدینوسیله، عبادتی دیگر انجام دهد که آن عبادت مقبول و مرضی الله جل جلاله باشد و سبب رشد، کمال و قرب او گردد.
- – هر مسلمانی میداند که حقالنّاس و ادای دین، “واجب” است و زیارت یک امر مستحبی میباشد، بنابراین، «هیچ عاقلی، واجب را در راه مستحب قربانی نمیکند».
- – حفظ جان و مال مردم و ادای دین، در درجهای از اهمیت است که در برخی از موارد، نه تنها شکستن نماز یومیه، جایز میشود، بلکه واجب نیز میگردد و اگر نمازگزار در چنین شرایطی نماز خود را نشکند، معصیت نموده است (اگر چه نمازش صحیح است). چنان که امام خمینی رحمة الله علیه و بیشتر مراجع همین فتوا را دادهاند:
مسأله 1160- اگر حفظ جان خود انسان يا کسى که حفظ جان او واجب است يا حفظ مالى که نگهدارى آن واجب مى باشد بدون شکستن نماز ممکن نباشد بايد نماز را بشکند ولى شکستن نماز براى مالى که اهميت ندارد مکروه است .
مسأله 1161- اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبکار طلب خود را از او مطالبه کند چنانچه بتواند در بين نماز طلب او را بدهد بايد در همان حال بپردازد و اگر بدون شکستن نماز دادن طلب او ممکن نيست بايد نماز را بشکند و طلب او را بدهد، بعد نماز را بخواند.
فقه:
بنابراین، از بُعد فقهی، شرایط گوناگون است و چه باید کردها (فتاوا) بر اساس آن شرایط میباشد. مانند:
- – حقالناسهای معنوی را مخلوط نکنید، ممکن است مثلاً غیبت کسی را کرده باشید؛ خب چه زائر باشید یا نباشید، باید حلیت بگیرید، و البته که زوار با همه تماس گرفته و خلیت میطلبند.
اما در مسائل مالی، فرق دارد:
- – اگر یقین داشته باشد که طلبکار راضی است که بدهکار ابتدا به زیارت رفته و سپس قرض او را بدهد (نه این که بگویید انشاء الله بعداً او را راضی میکنم)، اشکال ندارد.
- – از طلبکار اجازه و رضایت بگیرد.
- – بازپرداخت موعد داشته باشد و زمان آن دورتر از این ایام باشد (فرصت برای بازپرداخت تا تاریخ مقرر باقی باشد).
- – سفر زیارتی، هزینهای نداشته باشد.
- – هزینهی سفر را دیگری بپردازد. حال چه ببخشد و چه قرض دهد.
- ●●- اما اگر بدهکار پولی دارد که میتواند آن را برای زیارت و یا سایر مستحبات هزینه نماید، و طلبکاری دارد که منتظر دریافت طلب خود است، تردیدی نیست که باید ابتدا دِین و قرض خود را ادا نماید.
نکته: از درسهای عاشورا این است که سیدالشهداء علیه السلام، به جمع یارانش که برای دفاع از ولایت و شهادت آماده شده بودند فرمودند (مضمون): «هر کس بدهی دارد، برود». یکی از یاران عرض کرد: «من بدهی دارم، اما نمیروم. من نمیتوانم به خاطر مقداری بدهی، شما را در این معرکه ترک نمایم و …»! ایشان فرمودند: «هیچ راهی نیست، مگر آن که یکی از اینها که میروند، بدهی تو را ضمانت نمایند». لذا او گشت و از اقوام خود کسی را پیدا کرد که بیاید و بازپرداخت بدهی او را [در صورت شهادت]، ضمانت کند.
بنابراین، ادای قرض تا این حد واجب است و اولویت دارد، چه رسد به این که کسی بدهکار باشد و بخواهد در راه زیارت مستحبی هزینه نماید!
مشارکت و همافزایی (سؤال به همراه نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی)
آیا کسی که بدهکاری دارد و فعلا توان جبران را ندارد، میتواند به کربلا برود و به این نیت که بعد از کربلا صاحبان حق را راضی کند؟