نوع غذا خوردن و چگونگی مصرف آن، تأثیر مستقیمی بر خواب دارد. بسیاری از کسانی که به بی خوابی مبتلا هستند، فقط با رعایت چند نکته به ظاهر ساده درباره نوع غذا و نحوه مصرف آن، می توانند به راحتی بخوابند. نویسنده کتاب چگونه بهتر بخوانیم؟ در صفحه 264 می گوید : جمله معروفی می گوید: تمام بیماری های ما از بشقاب غذا شروع می شود. (این گفته رئیس انسیتو بیولوژی انسانی و طبیعی درمانی است) و این موضوع، به ویژه در رابطه با بی خوابی واقعیت دارد.
البته سال ها پیش از آن که رئیس انستیو بیولوژی انسانی جمله معروف خود را بر زبان آورد، پیامبر گرامی حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) در عبارتی رساتر فرموده اند: المعده بیت کل داء ؛ معده، خانه همه بیماری هاست.(5) یعنی همه بیماری ها و آشفتگی ها و نابسامانی های جسمی از غذا آغاز می شود. به همین دلیل، در روایات اسلامی به آداب غذا خوردن و آشامیدن، اهمیت ویژه ای داده شده است. رعایت آداب اسلامی خوردن و آشامیدن، تأثیر بسیار بر خواب دارد. اگر می خواهید بهتر بخوابید، براساس برنامه ای که از بزرگان دین رسیده غذا بخورید. گر چه در این جا مجالی برای پرداختن به تمامی آداب اسلامی خوردن نیست، ولی چند نکته کلی و مهم بیان می شود، و رعایت همین اندازه نیز کمک بسیاری به بهتر خوابیدن شما خواهد کرد. بنابراین پنج اصل مرتبط با خوردن و تأثیرگذار بر خواب را از نظر می گذرانیم:
1. شام را ترک نکنید
برخی چنین می پندارند که برای خواب بهتر، باید با شکم خالی سر بر بالش بگذارند، در حالی که این روش، درست نیست. اگر معده کاملاً خالی باشد، گرسنگی باعث بی خوابی و بدخوابی می شود.(6) درست است که هنگام خواب، فعالیت زیادی نداریم؛ اما بدن ما در این مدت، بی نیاز از غذا نیست؛ از این رو در سخنان پیشوایان دین، خوردن شام مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. آوردن همه روایات مربوط به اهمیت خوردن شام در این نوشتار ممکن نیست، ولی چند حدیثی که از نظرتان می گذرد، می تواند شما را به اهمیت این وعده غذایی به ظاهر بی اهمیت آگاه سازد.
امام صادق (علیه السلام) از شخصی پرسیدند: طبیبان شما درباره غذای شب چه می گویند؟ وی گفت: آنان ما را از شام باز می دارند. امام (علیه السلام) فرمودند: اما من شما را به خوردن شام فرمان می دهم.(7)
در حدیثی دیگر از آن بزرگوار نیز آمده است: اساس خرابی بدن نخوردن شام است.(8)
شام و وعده غذایی پایان روز آنقدر پر اهمیت است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: شام بخورید هر چند یک خرما خشک و نامرغوب مصرف کنید، زیرا نخوردن شام باعث پیری و سالخوردگی می شود.(9)
بزرگسالان و پیران باید توجه بیشتری به شام داشته باشند؛ زیرا به خاطر ضعف و ناتوانی در این دوران، امکان اختلال خواب در آنان بیشتر است. خضرت رضا (علیه السلام) فرمود: زمانی که شخص به سن کمال می رسد، باید شب ها چیزی بخورد؛ زیرا خوردن شام باعث خواب راحت تر و آرام تر و خوشبوتر شدن دهان است. (10)
بنابراین، عبارت معروف صبحانه ات را تنها بخور، ناهارت را با دوستت بخور، شامت را بده به دشمنت چندان درست نیست. پیشنهاد می شود شامتان را هم با دوستتان بخورید!
2. پر خوری ممنوع!
در نکته پیشین تأکید کردیم که حتماً شام بخورید و در این نکته هشدار دادیم که پر خوری ممنوع!؛ زیرا همان گونه نخوردن شام باعث بدخوابی می شود، پرخوری هم خواب را مختل می کند. به نوشته پاول ویلسون: اگر زیاد غذا بخورید، متابولیسم بدن سرعت می گیرد، سیستم هضم سخت تر می شود و در نتیجه، موقع خواب مرتب در رختخواب غلت خواهید زد.(11)
پرخوری یکی از شایع ترین و البته خطرناک ترین عادات غذایی در روزگار ماست. پیر فلو شر در این باره سخن جالبی دارد. وی می گوید: یک سوم مردم دنیا، مرگی زود رس دارند، زیرا به اندازه کافی غذا نمی خورند و یک سوم دیگر،خلی زود می میرند چون بیش از نیاز بدنشان غذا می خورند. او در ادامه از قول یکی از دوستان خود می نویسد: این تغذیه نیست که درمان می کند، اکنون تغذیه بیشتر در حال کشتن است.(12)
بهترین دستور برای حفظ اعتدال در خوردن، سخن رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است که فرمودن: کل و انت تشتهی و امسک و انت تشتهی؛(13) وقتی که اشتها داری بخور، و زمانی از خوردن دست بکش که هنوز اشتها داری.
پر خوری، گذشته از آن که موجب بی خوابی می شود، باعث دیدن خواب های آشفته و پریشان نیز می گردد. در حدیثی از امام علی (علیه السلام) نقل شده است: کسی که با شکم پر و سنگین بخوابد، رؤیاهای غیر واقعی می بیند.(14)
از سوی دیگر، براساس این حدیث رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) که فرمودن: دوری از خدا از سیری است(15) و سخن امام باقر (علیه السلام) که فرمودن: دورترین خلق از خدا کسی است که شکمش پر باشد.(16) و دیگر احادیثی که با این مضمون رسیده، می توان نتیجه گرفت که انسان پرخور، از برکاتی که خدا در زمان خواب به روح مؤمنان می دهد، بی بهره یا کم بهره است و این خسارت کمی نیست. بسیاری از هدایتهای الهی در خواب صورت می گیرد و دانش ها و علوم و اشعار بسیاری در خواب به انسان الهام می شود.(17) بی تردید، فردی که با پرخوری خود را از خدا دور کرده، فرصت بهره مندی از این گونه نعمت ها را از دست می دهد.
پرخوری هم چنین باعث افزایش زمان خواب می گردد و همان گونه که در آینده خواهید خواند، پرخوری هم آثاری ویرانگری بر روح و جسم به جای می گذارد.
برگرفته از کتاب :